CERTIFICAT: Inyishu z’ikizamini kigira icumi gisozera igice ca mbere c’utubazo 50 Mpwemu Yera yatanze.

INYISHU Z’IKIZAMINI KIGIRA ICUMI

Turarangije urukurikirane rw’utubazo mirongo itanu twari tugizwe no guhitamwo inyishu imwe gusa y’ukuri mu nyishu zine ziba zatanzwe ku kabazo kose. Kubera ubginshi bg’amadini, amashengero n’imigwi y’abavugabutumwa batanga inyigisho zitandukanye kandi zivuguruzanya ; Ivyo vyatumye intama z’Imana zijuragizwa, izindi zigakubagurwa. Mpwemu Yera yatanze utu tubazo kugira ngo umuntu wese yisuzume yongere asuzume inyigisho yakiriye yuko zihuye n’ijambo ry’Imana ry’ukuri. Iki gice ca mbere c’utubazo gisozerewe n’itanga ry’impapuro z’umutsindo bita CERTIFICATS. Mwame muzirikana yuko iyo Imana itanze ikibazo haba hariho impamvu ikomeye.
Umwaka w’ishure uba ugire uhere kandi buba bugira bgire kandi bugira buce. Umwami wacu Yesu Kristo abatahuze.

  1. UHORAHO IMANA ARUMVA, ARAVUGA KANDI ARAKORA.
    a) Abizera barayaga nawe akabakorera ivyo asezerana
    b) Yarakoze mu kurema ijuru n’isi n’ibirimwo ubu iri mw’isabato
    c) Yaravuga mu bihe vya kera vy’abaherezi n’abavugishwa ubu vyaraheze. d) Ntiboneka kandi yibera mw’ijuru ntaho ihurira n’abantu.
    Kuva ku rupapuro rwa mbere rwa Bibiliya Yera mw’Itanguriro gushika ku rupapuro rwa nyuma mu Vyahishuriwe Yohana, turahabona yuko Uhoraho Imana ari Imana ivuga, isezerana kandi ishitsa ivyo yazezeranye. No mu kurema isi n’ijuru n’ibirimwo vyose kiretse umuntu, Imana yaravuze ijambo. Muri Edeni Imana yavuganye na Adamu. Gushika n’uyu munsi Imana ikomeza kuyaga natwe. Inyishu y’ukuri rero ni A. Page1
  2. AMASEZERANO KU GIHUGU C’UBURUNDI AGIYE GUSHIKA VUBA:
    a) Kuko twabibariwe kandi dufise ibimenyetso birenga kimwe.
    b) Kuko igihugu kiza carashitse mu masezerano kera abantu barabizi. c) Kuko Yesu Kristo agiye kugaruka gutora umugeni ari mw’isi.
    d) Kuko ibiza vya corona, sida, Ebola n’ibirunga bikomeza kwiyongera.
    Amasezerano ku gihugu cacu c’Uburundi agiye gushika vuba cane. Uretse yuko Uhoraho Imana yacishije imburi mu bavugishwa nawe benshi, agatanga n’ibimenyetso bizerekana yuko isezerano rigire rishike, ubu hoho yaramaze kudutangariza Ukwezi, umunsi n’isaha agiye gushikirizako isezerano yaduhaye. Uwakurikiranye imburi zose zatangajwe n’Ihanga Ryera ry’Imana aramaze kubona yuko ibimenyetso bitari bike bimaze gushika. Inyishu rero ni A. Muri ivyo bimenyetso harimwo impfu za giturumbuka, imanuka, inzara n’ibindi.
  3. UMUNTU WESE AZOKIZWA N’UKO:
    a) Yacunguwe n’amaraso ya Yesu Kristo yasheshwe ku musaraba.
    b) Yacunguwe kwubaha ivyagezwe vy’Imana vyose uko bingana. c) Yatanze ikigiracumi, amashikanwa n’ibindi bikorwa vyiza.
    d) Yatanze ikimazi c’imibavu imota neza k’Uhoraho Imana.
    Aka kabazo kaza kadutomorera neza ico ijambo ry’Imana rivuga. Hariho inyigisho z’akarwi gashaka kuzimiza abantu ngo kabakure ku kwizera kw’ukuri. Ako karwi kama karondera ibigatandukanya n’abandi gusa kuko gakunda urugomo, ibice n’ubgansi mu kwama kagiriza abantu bose ububi. Uwugomba kuvuga ubutumwa ngo abantu bihane abereka ukuri akabahamagarira guhinduka. Ako kagwi kari kurushi mugabo gatera induru nyinshi, kakama karondera kuvuguruza ijambo ry’Imana kabicishije mu mayeri n’utujambo twinshi two kuyovya abantu. Hariho n’iyindi mirwi y’aBarundi nabo bizera Uhoraho Imana n’ivyo asezerana, nabo bakizera ibintu vyo gutanga ibimazi vy’amapfizi. Benshi babigira mu mu kamenya canke mu kudatahura ico Yesu Kristo yaje gukora mw’isi. Ikibabaje n’uko bose ivyo bakora n’ivyo bigisha bakoresha imirongo yo muri Bibiliya bakayizimiriramwo ndetse bakazimiza n’abandi kuko batazi gutandukanya isezerano rya Kera n’isezerano rishasha. Iyindi ngorane nyamukuru ni ukutagira ihishurirwa yuko Imana yo mw’isezerano rya Kera ari nayo Mana yo mw’isezerano rishasha yaje kwitangira umuntu kugira ngo imucungure ataco atanze, atanico akoze uretse ukwizera gusa. Inyishu rero no ngaha ni A
  4. IMANA NI IMWE RUDENDE MUGABO:
    Page2 IHANGA RYERA RY’IMANA a) Ikiyerekana nk’umuryango umwe ugizwe n’ubutatu bgeranda gusa.
    b) Ikaboneka nk’Umumarayika, umuntu, Umuriro, Urutare, …
    c) Ni imwe, nti hinduka, ntiboneka kandi yamaho ibindi ni ibigereranyo.
    d) Ntibaho, ivyiyumviro vy’abantu nivyo biyirema bikayiha ishusho bashaka.
    Inyishu ni B. Aka kabazo karananiye abantu batari bake kubera benshi bakwezwe n’ijambo ubutatu butagatifu risanzwe ryigishwa mu madini n’amashengero menshi kandi ata nahamwe ryanditswe muri Bibiliya Yera. Uyu munsi hari n’amashengero yitwa yuko arongorwa na Mpwemu Yera mu vyizerwa n’inyigisho zayo bita [Confession de foi, dogmes, doctrines] avuga yuko yemera ubutatu butagatifu.
    Nk’uko tubivuze, ubutatu butagatifu ni ijambo amadini menshi yitirigwaritari Yesu Kristo akoresha cane kandi akarishira mu vyizegwa vyayo ngo: “Turizera ubutatu bgeranda”. Ijambo ubutatu ryatanguwe gukoreshwa mu nyandiko n’uwitwa TEWOFILUS wi Antiyoshe mu kinjana ca kabiri Yesu Kristo amaze kudiga mwijuru. Yasigura yuko UBUTATU bugizwe n’ijambo ry’Imana (LOGOS), n’ubgenge bgayo (SOPHIAS)mu gusigura ivyerekeye iminsi itatu ya mbere y’iremwa ry’isi.
    Mu kinjana ca gatatu, umupatiri yitwa TERUTOLIYANO yaciye avuga ngo ubutatu bugizwe na Data, Mwana na Mutima Mweranda. Uwo nawe nyene ni nawe yazanye ivyizegwa vy’igipagani vyo gusabira abapfuye n’urumenyetso rw’umusaraba rwo kwikora mu gahanga, ku mutima no kubitugu ngo umuntu aresenze; anatanguza n’umubatizo wo kudimba abantu gatatu mu mazi hataraza uwo gusuka amazi ku ruhanga.
    Inyigisho z’ubutatu zishinze imizi mu migenzo y’igipagani yo kuva ku gihe bubaka umunara wi BABELI, in SHANARI hafi y’uruzi EUPRATE inyuma y’umwuzure wabaye kuri Nowa. Ico gihe Imana yayoberanije indimi zabo batangura kuvuga indimi nyinshi [Itanguriro 11 :1-4] KUSHI yari umwana wa HAMU, umwuzukuru wa NOWAumusavyi w’Imana [Kuvayo 10 :1-6] yafashije umuhungu wiwe gutegura umugambi wo kuganza isi yose bakoresheje ubugambanyi bgo gukora idini umwana wiwe yitwa NIMURODI. Niwe yatanguje iryo idini ry’umugararizo ryo gusenga izuba aca atanguza n’igisagara ca BABULONI. [Itanguriro 10 :8-10 na 11 :4] Bise umunara wi Babubuloni ijambo risigura “urugi rw’ijuru” ariko Imana yoyo yawise BABELI risigura « kuzazanigwa. » [Itanguriro 9 :1] Imana yayobeje indimi zabo baca barasanzara mu bice bitandukanye vy’isi [Itanguriro 11 :8-9]
    Kubera Nimurodi yarazi yuko abantu batinya Imana ya Nowa, yari yashinze idini ryo gusenga satani mu mpisho bakavuga yuko basenga ibintu bitatu : umuriro, izuba n’inzoka. Yaciye arongora nyina amuvyara yitwa SEMIRAMISI.
    Page3

Umwami wi Babuloni, nyina nawe yitwa umwamikazi wi Babuloni nyene. Ico gihe baratanga ibimazi vy’amaraso y’abana nkuko abasenga satani babikora n’uyu munsi kuko batanga ibimazi vy’amaraso y’abantu. Shemu umuhungu wa Nowa akaba na se wa Nimurodi, yaramufashe amwica amucagaguramwo uduhimba kugira ngo abere akarorero abantu bose bakora ibizira bagasenga satani. Kubera yacitse ubunywenywe hariho abivugira ngo NIMURODI yariyahuye.
Wa mwamikazi Semiramisi yari nyina wa Nimurodi akongera akaba umugore wiwe, yaciye asambana aribungenga, avyara umwana w’umuhungu maze amwita TAMUZI. Aca abesha abantu ngo Nimurodi apfuye yaciye aja kuzuba maze izuba rica rirasira umuco uwo mugore vyatumye yibungenga ati mu bisanzwe ni Nimurodi agarutse avuye ku mana-zuba. N’uko rero bakoresheje ijambo ubutatu muri Babuloni abantu bagasenga Nimurodi, Tamuzi (Umwana na Semiramisi (Nyina). N’uko rero Semiramisi yavugako Nimurodi ari Imana Zuba, Tamuzi akaba ari umuhungu wa mana-zuba nawe akaba umugore na nyina wa mana-zuba kandi yuko bose bategerezwa gusengwa nk’imana-zuba imwe: UBUTATU.
N’uyu munsi niko ibintu bimeze, satani akoresha ikinyoma, ibinyegezwa, amayeri n’urujijo maze abantu bakamusenga batabizi, bibgira ngo bariko barasenga Imana y’ukuri. Ahantu hose muri Babuloni hari ibishusho vy’uyo mugore Semiramis batazira kandi “umwamikazi w’ijuru” [Yeremiya 7 : 16-20] ateruye umwana wiwe Nimurodi, nkuko mubona ibishusho vy’umugore ateruye umwana uyu munsi bavuga ngo ni Mariya ateruye kana YEZU. Ikimenyetso ciwe kwari ukwezi, ica Nimurodi naco cari izuba akongera akitwa BAYALI. Aho niho havuye ubutatu. [Abikolosayi 2 :9]
Iryo jambo ubutatu ata nahamwe worisanga muri Bibiliya Yera abantu bararyishimikiza kugira ngo batwemeze yuko ari ubumwe bg’Imana Data, Imana Mwana n’Imana mutima mweranda, bagaheza bakishimikiza imirongo iri muri Bibiliya [Matayo 28 :19-20] naho mu bgenge bg’umuntu womenga riboneka neza, umu-Kristo w’ukuri wese, Ihanga ry’Imana ntiririkoresha kandi ntiritujana mu bihari bitagira aho bishira. Hari n’iyindi mirongo mw’isezerano rishasha yerekana ibintu bitatu mugabo atari ubutatu bgeranda nko muri [2Abikorinto 13 :13, 1 Abikorinto 12 :4-5, Abayefeso 4 :4-6, 1 Petero 1 :2 na Ivyahishuriwe Yohana 1 :4- 5.] Duhagarare gato ku murongo benshi bibaza yuko woba usigura ubutatu. “Kuko ibishinga intahe ari bitatu, Mpemu, amazi n’amaraso: Kandi ivyo bitatu bihuriza hamwe.” [1 Yohana 5:7] Aho ni ibindi bitatu bivugwa kandi si ubutatu. Twigigwa kure amajambo y’ububeshi n’amayeri ya Satani yo kutujana akayombekere gusenga satani mw’ibanga nkuko amadini meshi abigenza uyu munsi. Dusenga Imana imwe gusa. [Gusubira mu Vyagezwe6 :4, Yesaya 9 :6] havuga yuko dufise Imana imwe gusa kandi itagabugwa. Kandi nitwashika
WWW.ABISEZERANO.COM IHANGARYIMANA@GMAIL.COM APP: ISEZERANO TEL: +257 61
Page4
mw’ijuru tuzosangayo Imana imwe gusa yicaye ku ntebe y’Ingoma uwo nawe ni Yesu Kristo ishusho y’Imana itaboneka [Abikolosayi 1 :15]
Yesu adutumuye kubatiza mw’izina rya Data wa twese n’iry’Umwana n’irya Mpwemu Yera [ Matayo 28:19-20] si ubutatu ni izina rimwe ry’Imana Imwe yiyerekana mu mashusho atandukanye nkuko inaboneka ku buryo butandukanye: Umuriro [Kuvayo 3 :2] mu rutare rwi Horebu [Kuvayo 17:6] mu gicu [Kuvayo 13:21-22] mu mumalayika [Abacamanza 2:1-2, Zakariya 1:12-13] mu muyaga [Yesaya 11:15, 2 Samweli 22:11, Zaburi 18:10] mu gihinda [Ivyakozwe n’intumwa 2:2] nka Mpwemu [Matayo 3:16] Imana ntiyigeze yiyerekana nkinuma ahubgo yamanutse ije gutura kuri Yesu Kristo nk’inuma. Imana mu munywamazi [Ezechiel 1 :28] nk’umuntu [Ezekiyeli 8 :2] nk’umuco [1 Yohana 1 :5, Zaburi 44 :3] Imana si ubutatu, Imana ni imwe gusa yiyerekana kwinshi kandi mu buryo butandukanye atari butatu gusa.
Kiliziya katolika mu manama yayo ya NISEYA mu mwaka wa 325, ya Constantinople mu mwaka wa 381, Toledo mu mwaka wa 675, Lateran mu mwaka wa 1215 na Council yi Florence mu mwaka wa 1431-1449 yahemutse ishize ico cizerwa c’ubutatu bgeranda y’ubupagani mu vyizerwa vy’aba-Kristo.
Mugabe kandi mugabe muvyo mwizera, mube maso kubavuga yuko bashaka kubasengera, mwibange ababavugishwako nivyo babavugishwako. Na cane cane muhinyuze mudatinya abababgira ngo mukore ibi na biriye kugira ngo mube gutya, abababgira ngo mutange ibi na biriya ngo mushobore kuronka iki canke kiriya. Imana itwigisha kwizera Yesu Kristo, ukwihana, ukubatizwa no kwuzuzwa Mpwemu Yera kugira ngo atuyobore [Abaroma 8 :14] ibindi bizoba inyongera. [Matayo 6 :33]
Abo bavuga Imana mu butatu baravuga yuko mw’isezerano rya kera babonamwo ubutatu bakishimikiza imirongo : ijambo ry’Imana [Zaburi 33 :6] Mpwemu w’Imana [Yesaya 61 :1], Ubgenge bg’Imana [Imigani 9 :1], abagabo batatu bagendeye Aburahamu [Itanguriro 18 na 39]

  1. YESU KRISTO AZOGARUKA GUTORA ISHENGERO RYIWE:
    a) Azotangura aze mw’ibanga n’inzamba uzokwumva abiwe gusa.
    b) Azoza ku bicu kandi abantu bose bazomubona na bamwe bamubamvye.
    c) Ntazogaruka kandi kuko aza amaze kuza ari hagati muri twebge.
    d) Azogaruka gutora ibihumbi 144 gusa kandi ntawuzi ingene bizogenda.
    Yesu Kristo azogaruka gutora ishengero ryiwe rititwa ayandi mazina y’ikigereranyo abantu biyita mugabo ishengero ryiwe ryitwa “Ishengero rya Yesu Kristo”
    Page5 IHANGA RYERA RY’IMANA ryitwa mw’isezerano rishasha canke “Ihanga Ryera ry’Imana” nk’uko ryamye ryitwa mw’isezerano rya kera. Nkuko twabivuze, amadini n’amashengero yazanye inyigisho z’ikinyoma ata nahamwe tuzisanga muri Bibiliya. Muri izo nyigisho harimwo yuko Yesu Kristo azoza mw’ibanga kandi yuko inzamba yo gukagura abasinziriye izovuga mu kabanga. Abo nyene nibo bigisha yuko ngo abantu bazikangura basanga abera bagiye, baraheza bakora amareresi yavyo bahimba n’indirimbo kugira ngo bemeze abantu yuko azotwara abantu mw’ibanga. Abo bigisha ivyo kunyakurwa kw’ishengero bita RUPTURE canke Enlevement bakoresha ijamvo ritari muri Bibiliya kandi babirira n’ibigirankana kuko dusomye muri [1Abitesalonike 4:13-18] nta iryo jambo ririmwo. Barengana yuko (1) azoza avuye mw’ijururu (2) aranguruye ijwi rirenga, (3) akamo k’umumarayika mukuru, (4) n’inzamba y’Imana. Iyo nzamaba izovyura n’abapfuye babanze kuzika natwe abazoba turi bazima dukurikire tuduzwe, duterurwe mw’ijuru ku bicu gusanganira Umwami Yesu Kristo. Gutereurwa, kurerurwa canke kuduzwa mw’ijuru si rupture canke enlevement nk’uwibge mugabo ni ukuduzwa nkuko Yesu Kristo yaduze mw’imwijuru amaso yose amubona mbere n’umumarayika akabishingira intahe ati uko mubonye agiye niko azogaruka. [Ivyakozwe n’intumwa 1:11]
    Mugabo rero Bibiliya iratubgira neza yuko “Yesu Kristo azogarukana ku bicu kandi yuko ijisho ryose rizomubona kandi mbere ko n’abamubamvye bazomubona: kandiamokoyoseyomw’isiazoborogeshwanawe.Nikobiri,amen”Ivyahishuriwe [Yohana 1:7] Inyishu y’ukuri rero ni B kandi hariho abatari bake barayitoye.
    BIBILIYA YERA
    Nti twosozera uru rukurikirane rw’utubazo n’inyishu zatwo tutazimuruye inyigisho z’ikinyoma ziriko zirakwiragizwa n’akarwi k’abangushi bagamije kunyiganyiza ukwizera kw’aba-Kristo mukuvuga yuko Bibiliya ititwa Bibiliya ngo ahubgo yotwa igitabo c’ivyagezwe. Babanje kugerageza kwigisha ivyagezwe vy’abayuda, babonye inyigisho zabo zanse baca bigira inama yo kubanza gusuka igipfungu kuri Bibiliya. Izo nyigisho zigamije guhindukiza ukwizera kw’ukuri kw’ijambo ry’Imana arirwo rufatiro rw’abantu bose kuko atawobaho adafise Imana. N’abatarayimenya baca bironderera izindi mana, mugabo ejo burakeye tubashire ikanguro ry’ukwamaza Umwami n’umukiza Yesu Kristo, Uhoraho, Umwami w’amahoro, Itanguriri n’Iherezo, uwaremye vyose.
    Bibiliya si igitabu c’ivyagezwe. Bibiliya ni igitabo kigizwe n’ibindi bitabo 66 harimwo amakete yanditswe n’abanditsi barenga 40 mu mwanya ungana n’imyaka 1500. Mu ntango, Bibiliya yari yanditswe mu ndimi 3 gusa: Igiheburayo, ikigiriki n’iki Aramayike. Isezerano rya kera ryari ryanditswe ahanini mu giheburayo,
    WWW.ABISEZERANO.COM IHANGARYIMANA@GMAIL.COM APP: ISEZERANO TEL: +257 61404181/61097472
    Page6 IHANGA RYERA RY’IMANA n’ivyijana bike vyari vyanditse muki Aramayike. Isezerano rishasha naryo ryari ryanditse mu k’ikigiriki.
    Uretse yuko Bibiliya igizwe n’Isezerano rya kera rigizwe n’ibitabo 39 hamwe n’Isezerano rishasha rigizwe n’ibitabo 27, Bibiliya irafise ibice (1) bigize ibitabo 5 vya Mose, (2) ibitabo vya kahise, (3) ibitabo vy’imvugo ndyoheramatwi n’ubwenge,(4) ibitabo vy’ubuhanuzi,(5) bitabo vy’ubutumwabgiza(6) n’ivyete.
    Mu ntango, Ivyanditswe vyera vyari vyanditse ku mizingo gushika aho ubuhinga butereye imbere bikandikwa mu bitabo. Ijambo Bibiliya riva mu kigiriki mw’ijambo “Biblos”twita mu Kirundi igitabo, livre mu gifaransa na book mu congereza. Ico gitabo cabikwa mw’isinagogi canke urusengero gusa, nta washobora kugitahana i muhira.
    Isezerano rya Kera rigizwe n’ibice bine bikuru bukuru. (1) Ibitabo bitanu vy’Ivyagezwe, (2) ibitabo 12 vy’inkuru za kahise, (3) ibitabo 5 vy’imvugo ndyoheramatwi bita POEMES, (4) hamwe n’ibitabo 17 vy’ubuhanuzi.
    Isezerano rishasha naryo nyene rigizwe n’ibice bikuru bikuru bine. (1)Ibitabo 4 vy’ubutumwa bgiza, (2) Igirabo kimwe c’ivyakozwe n’intuma canke ibikorwa vy’intumwa, (3) ibitabu 21 vy’ivyete, (4) N’igitabo kimwe gihishura Yesu Kristo nkuko Yohana yavyanditse. Izo nyigisho zivuga yuko Bibiliya Yera ari igitabo c’ivyagezwe ni ubuhumbuzi, ububeshi, ubuzimire n’ubusambanyi bgo mu mpwemu bg’ishano.
    Mbere Bibiliya ntanuwoyita ikoranirizo ry’ibitabo vyinshi canke iterateranywa ry’ibitabo vyinshi; yose hamwe ni ijambo ryahumetswe n’Imana [2Timoteyo 3:16] Isomwa kandi itahurwa kuba ari Uhoraho Imana aduhishurira kandi atubgiriza nk’ingingo z’umubiri wa Kristo Yesu kandi ishengero ryiwe canke ihanga rimwe ry’Imana.
    Aba-Kristo n’abayuda bamye bitwa “abantu bo mu gitabo” kuva kera kubera bamye basoma Bibiliya. Ab’ubu nibo batagisoma na cane cane Abarundi turakwiriye kwikubita agashi. Urupfunguzo nyezina rw’umu-Kristo ni ukugendera ku canditswe cera kitagira ukwihenda nkuko cahumetswe n’Imana. Bibiliya yo nyene ivuga yuko yahumetswe n’Imana “Impwemu y’Imana” [2 Timoteyo 3:16; 2 Petero 1:21], Ikubiyemwo inkuru y’urukundo rw’Imana Umuremyi n’ico yikundiye ariwe umwana w’umuntu. Mu mpapuro za Bibiliya dusangamwo intumbero n’umugambi w’Imana kuva ku ntango no mu bihe vyose vyakurikiye.
    Abo bose bazimira kandi bakazimiza abanda, n’uko basoma Bibiliya bafise intumbero yo yo kuyikoresha ivyo inyungu zabo, bikwegerako canke bitumberezako ibi canke biriya. Twese turakwiriye gusoma ijambo ry’Imana nk’uko riri ataho turirabisha canke ataco turitumberezako.
    Page7 IHANGA RYERA RY’IMANA Tubacire ku mayange kahise ka Bibiliya Yera
    -Canon na Apocrypha
    Ijambo Canon risigura “itegeko” canke “igipimisho co gupima” Canon rero ni urutonde rw’ibitabo bishikije igipimo. Ni ivyo bitabo vyonyene vyafashwe nk’ibirimwo amajambo y’ubushobozi yahumetswe n’Imana, bica bija muri Bibiliya Yera. Abayuda n’abaserukira amashengero yakera bemeranije yuko ibitabo 39 arivyo vyahumetswe n’Imana mw’Isezerano rya kera. Mugabo mu mwaka wa 400 Yesu Kristo amaze kuvuka, uwitwa Augustine yaciye yongeramwo ibitabo bigize Apocrypha navyo bikaba vyari vyanditswe mu mwaka 400 imbere yuko Yesu avuka. Nkuko ivyo bitabo vyemejwe na kiriziya katolika mu nama ya TRENT mu 1946, uyu munsi n’ayandi madini amwamwe aravyemera. Womenya yuko Ijambo “Apocrapha risigura “Ikinyegejwe”. Muvyo ukuri ivyo bitabo ntituvyakira nkijambo ry’ubushobozi ryahumetswe n’Imana.
    Bibiliya yarageragejwe kenshi.
    Ku ngero nyinshi, Bibiliya ni igitabo gitangaje cane, kuva ku birimwo, ku ngene canditswe n’uko vyabungabunzwe imyaka n’imyaka. Uca ubonamwo ikiganza c’Imana mu gukingira ijambo ryayo. Naho Bibiliya coba atarico gitabo ca kera cane mu bitabo vyose, nico gitabo conyene ivyanditswe vyaco bikiriho kandi bidatituka haciye imyaka ibihumbi n’ibihumbi. Mu minsi yakera, abanditsi ba Bibiliya babika ubutumwa bwayo kuco babonye cose gishobora kububika. Ivyanditswe vyo nyene birerekana yuko bandika kwibumba rigumye, bagakorogoshora amabuye, bagakoresha irangi, inshato z’ibikoko, ivyuma, n’ibindi.
    Haraheze imyaka myinshi, abantu basanzwe, abagabo n’abagore batemeregwa kumenya ukuri guhindura ubuzima bg’abantu kuri muri Bibiliya. Bibiliya ya mbere yuzuye neza, ni ukuvuga ikwiriye, yabonetse mu rurimi rw’ikigiriki mu mwaka wa 312 Yesu Kristo amaze kuvuka. Iyo Bibiliya yiswe “Codex Vaticanus” kandi yabikwa mu bubiko bw’ibitabo vya Vatikana. Mu mwaka wa 405, Yoronimu yaciye ahindura iyo Bibiliya, isezerano rya kera n’Isezerano rishasha, mu rurimi rw’ikilatini, urwo Kiliziya katolika yaciye igira ururimi rwa Bibiliya mu mwaka wa 600. Ni mu kinjana ca 16 Bibiliya yahavuye ishigwa mu zindi ndimi nk’icongereza n’izindi. Dushobora kuba twararonse Bibiliya y’Ikirundi mu myaka ya 1960. Jewe iyo nkoresha yanditswe mu mwaka w’1967.
    Uyu munsi Bibiliya nico gitabo kw’isi canditswe kandi gisomwa cane kandi kinyanyagijwe kw’isi yose kimaze no guhindugwa mu ndimi zirenga 2400.
    Ibitabo 14 vyakuwe muri Bibiliya mu mwaka 1684 Page8 IHANGA RYERA RY’IMANA Mu mwaka wa 1611, Bibiliya Yera yahinduwe ikugwa mu kulatini ishigwa mu congereza, kandi ico gihe yarigizwe n’ibitabo 80. Mu bitabo bigize Isezerano rya kera, 14 muri vyo vyarakuwemwo: (1)1 Ezidrasi (2)2 Ezidrasi (3) Tobiya (4) Yuditha (5) Esther igice ca 2, (6) Ubwenge bwa Salomo (7) Umusiguzi, igice 2 (8) Baruku, icete ca Yeremiya (9) Indirimbo, abana 3 beranda, (10) Inkuru ya Suzana (11) Bella n’igisato, (12) Isengesho rya Manase, (13) 1Makabe (14)2 Makabe. Mu mwaka wa 1684 ivyo bitabo uko ari 14 vyarakuwe birafutwa muri Bibiliya zose kiretse iyari yasohotse muri 1611.
    -Inkuru yo gucungugwa
    Ubutumwa nyamukuru bwa Bibiliya ni umugambi w’Imana wo gucungura abantu. Inzira Imana yatoye yahisemwo yo gutabara ngo ikize abantu icaha n’urupfu mu kwihana no kugira ukwizera. Mw’isezerano rya kera, iciyumviro co gukiza gishingiye ku gutabara ihanga rya Isirayeli bakugwa muri Egiputa bagahabwa ivyagezwe nkuko tubibona mu gitabo co Kuvayo.
    Isezerano rishasha ryerekana yuko isoko ry’agakiza ari Yesu Kristo. Mukw’izera, Mesiya yasezeranywe,abizera bakizwan’ivyahan’urubanzarwogupfaburundu. Ubwo buntu butangaje niryo shimikiro.
    Muri Bibiliya, Imana iratwihishurira, tugaca tumenya uko iteye, imico n’imigenzo yayo, urukundo, urubanza, imbabazi n’ukuri kwayo kwose. Benshi bita Bibiliya igitabo cerekana ukubaho mu kwizera kw’umuKristo. [Zaburi 119:105] havuga ngo, « Ijambo ryawe ni itara ry’ibirenge vyanje”
    Amadini menshi yariyatse urupapuro rw’inzira ahabwa n’ubushobozi bw’ijambo ry’Imana, yandikira abayoboke bayo ibindi vyangombwa vy’inzira yigeneye. Ni naco gituma hariho abasha coba bakagerageza kwiremesha, mugabo ntibutevye guca kuko tugire dushike ku ruzi ariwo mupaka aho uwudafise cangobwa c’ikuri, ikiva k’umusaraba wa Yesu Kristo atazambuka.
    Ubu ntushobora kumenya umukozi w’Imana, umu-Kristo asanzwe n’umupagani, bose bavuga ijambo bitirira Imana, bahurira mu vyaha, basenga ibigigwamana, basangira ububeshi, basambanira hamwe, bibira hamwe, n’ibindi vyaha vyose kandi bakavyita urukundo.Umuvyuro n’ikanguro nti bishobora kubaho aba-Kristo bakiri muri urwo ruvange. Dutegerezwa kwivangura tugahararira ukuri kwose turongowe na Mpwemu Yera.
    Woba ufise ico ubaza, ni utwandikire kandi tuzokwishurana ubugwaneza n’urukundo.